Autor: Classico
Zdjęcie wykonane w 1997, pięknie pokazuje gigantyczne rozmiary Fabryki
Wstęp:
NIe brakuje w fandomie osób które wiedzą o tym że fabryka z Kod Lyoko naprawdę istniała, ale brakuje tych które znałyby się na jej historii, detalach, layoucie, i mogliby je przekazać innym. Nazywam się Classico, jestem chodzącą encyklopedią wiedzy o Fabryce. spędziłem ponad rok zbierając zdjęcia, informacje, i filmy, i teraz chcę to wszystko udostępnić fanom by każdy mógł je z łatwością zobaczyć.
W tym artykule przybliżę historię Fabryki, przedstawię interesujące rozwiązania w niej zastosowane, to jak funkcjonowała, a także omówię jak była rozbierana i jak Ile Seguin wygląda teraz.
Wczesne zdjęcia wyspy wykonane około 1919-1920 roku
Część 1: Historia – wyspa między dwoma fabrykami
W czerwcu 1919 roku Louis Renault zauważa potencjał 11,5 hektarowej Ile Seguin, wyspie znajdującej się w Boulogne-Billancourt. Wykupuje na niej dwie działki mające służyć jako ogródki dla pracowników pobliskich fabryk. Dwie pozostałe były dzierżawione i wykupione jedna po drugiej, ale nawet całkowita kontrola nad wyspą nie zmieniła planów na ogród. Co więc skłoniło Renault do zmiany decyzji?
Po pierwsze poczucie potrzeby zmiany, a po drugie wycieczka do Detroit w której odwiedził tamtejsze fabryki Forda. Wtedy właśnie w głowie naszego francuskiego przemysłowca zrodził się pomysł ultranowoczesnej fabryki, której innowacyjność i wielkość stanie się symbolem francuskiej motoryzacji. Tak oto właśnie narodziła się Fabryka Ile Seguin.
Plac budowy pierwszej elektrociepłowni
Budowa ruszyła z kopyta. By umożliwić łatwy dostęp do wyspy szybko zostały wybudowane dwa mosty, pierwszy: “Most Dayde” ten który znamy z KLa, został umiejscowiony na prawym brzegu rzeki i połączył Ile Seguin z gigantyczną fabryką “Trapeze”, drugi: Most Seibert, nieobecny w KLu, był drogą do malutkiej fabryczki w Meudon.
Aby chronić przed powodziami wysokość wyspy została podniesiona, a na prośbę służby nawigacyjnej Sekwany kształt wyspy w górnym punkcie został zmieniony, w celu ułatwienia żeglugi. Pierwszymi budynkami które dotarły na Ile Seguin były elektrociepłownia, i budynek linii montażowych znany również jako “The big building” albo “The grand building”, a ostatnie prace budowlane zakończyły się na początku lat 30. Wszystkiemu przewodził genialny architekt Albert Laprade.
Jednak czy produkt końcowy sprostał oczekiwaniom Renaulta? JESZCZE JAK!
Zdjęcia świeżo ukończonej Fabryki (c. 1934 rok)
Część 2: Fabryka Sukcesu
Zacznijmy od tego że Fabryka od razu zabrała całą uwagę od “Trapezu” i skupiła ją na sobie, co już oznaczało niemały sukces, powodem tego zainteresowania była niezwykłą samowystarczalność i uniwersalność Ile Seguin, poza wspomnianą wcześniej elektrociepłownią były tam jeszcze dwa doki, laboratoria (chemiczne i techniczne), a nawet szwalnia, poczta, i tor testowy!
“Gdzie niby to wszystko upchali” zapytacie? Pamiętacie jak wspominałem o tym że podnieśli poziom wyspy? Tak, upchali to wszystko (prócz elektrowni i doków oczywiście) pod ziemią!
Wszystko to co nie było bezpośrednio odpowiedzialne za produkcję tam trafiało, i zostało tak w większości do zamknięcia fabryki.
Wjazd do toru testowego znajdował się w warsztatach na górnym punkcie wyspy, trasa biegła pod nimi oraz pod wejściami do fabryki.
Plan pokazujący trasę podziemnego toru testowego
W produkcji było wszystko od zwykłych samochodów osobowych, przez ciężarówki, aż po wagony tramwajowe i silniki samolotowe kończąc, może nie były produkowane często, i to nie z nich słynie fabryka, ale mimo wszystko warto o nich wspomnieć. Wiele rewolucyjnych samochodów wyjechało z Ile Seguin w tym samochodów wyścigowych, takich jak Renault Nervasport
Fabryczna wyspa pełniła także wiele razy rolę społeczną, bo to właśnie w niej, od lat 40 po 60. pracownicy strajkowali, walcząc o godniejsze warunki pracy, czy o programy socjalne. Na samej Ile Seguin pracowało około 10 000 pracowników, a wliczając w to resztę kompleksu Renault Billancourt (czyli Trapeze i Meudon) ta liczba wzrasta do 40 000.
Wielki strajk pracowników fabryk Renault Billancourt w kwietniu 1953.
Laboratorium chemiczne i podziemny tor testowy
Część 3: Historia – II Wojna Światowa i czasy po nacjonalizacji.
Z okupacją Niemców przyszły mroczne czasy dla Renault Billancourt, wszystkie tamtejsze fabryki zostały zmuszone do tworzenia ciężarówek dla nazistowskiego wojska, we wtorek 3 marca 1942 fabryki w Boulogne-Billancourt zostają zbombardowane przez siły aliantów, co skończyło tą wymuszoną współpracę, i rozsiało przy okazji niemałą ilość azbestu po okolicy. Louis Renault w tym czasie zostaje oskarżony przez to o zdradę i 24 października ginie oczekując procesu, a jego cały majątek zostaje znacjonalizowany.
W 1946, kiedy wszystko się uspokoiło, na Ile Seguin powraca Albert Laprade, który ma się zająć jej odbudową. Mężczyzna widząc w jak opłakanym stanie jest to miejsce, decyduje iść na całość. Elektrociepłownia, doki, linie montażowe i większość hal muszą były zaledwie kupą gruzu, i zostają zastąpione. Doki i elektrociepłownia to kompletnie nowe budynki. Hale mimo iż zachowują swój dawny układ, to zostają odświeżone od strony kosmetycznej. Nowy Grand Building jest mocniej rozbudowany, i o wiele bardziej przystosowany do nowych standardów, potem był rozbudowywany i unowocześniany jeszcze wiele razy przez kolejne dekady, już w latach 60-tych staje obok niego nowy budynek dla pracowników, na którego szczycie stoi ikoniczna syrena alarmowa.
Cała fabryka staje się mieszanką starych sprawdzonych rozwiązań, jak i kompletnie nowych pomysłów. Przez kolejne dekady fabryka działała nieprzerwanie, i po raz kolejny zdobyła uznanie wielu przez produkcję takich samochodów jak 4CV czy R4
Najprawdopodobniej ostatnie istniejące kopie planów Fabryki.
Część 4: Ostatnie lata Renault Billancourt
Lata 70 i 80 rzuciły cień na cały kompleks Renault Billancourt, na “Trapezie” budynki są zrujnowane, a Ile Seguin przestawała nadążać za konkurencją, w dodatku dalsze modernizacje były dla firmy praktycznie niemożliwe przez aktualny kryzys, w 1980 roku przedstawiono projekt całkowitej przebudowy trapezu, zachowane zostałyby tylko zabytkowe budynki Renault. Ten projekt, nazwany „Renault 2000”, nie zostanie nigdy w pełni zrealizowany. Pojawia się tylko jeden nowy budynek, będący wynikiem projektu Renault 2000, 57 Metal, zainaugurowany w 1984 roku, reszta zostaje anulowana, z powodu kryzysu.
Bez możliwości modernizacji, i z coraz słabszymi wynikami, z każdym kwartałem w oczach firmy rosło niezadowolenie z kompleksu w Boulogne-Billancourt. W końcu w 1989 roku ogłoszono że w ‘92 Renault Billancourt zostanie zamknięte. Wywołało to niemałe poruszenie u pracowników którzy dali z siebie wszystko i przez te następne trzy lata organizowali protesty i podpisywali liczne petycje tylko aby ocalić Fabrykę. Niestety wysiłki tysięcy ludzi nic nie dały, i 31 marca 1992 z Ile Seguin wyjeżdża ostatni samochód, a fabryka zamyka się na dobre.
Ostatnie dni Renault Billancourt, 1992
Część 5: Rozbiórka – Tadao Ando has entered chat
‘92 rok nie był końcem wszystkiego, Fabryki musiały zostać wyczyszczone z azbestu przed rozbiórką. Jednak co właściwie ma powstać na wyspie po rozbiórce? Projektem który dostał zielone światło to muzeum sztuki nowoczesnej fundacji Pinault, odpowiedzialny za nowy budynek był sławny Tadao Ando. Rozbiórka “Trapezu” ruszyła w 1998 roku, Meudon w 2000, a Seguin tylko czekała na swoje miejsce pod gilotyną. W międzyczasie, w roku 2002 lub 2003 Fabrykę odwiedzają twórcy Kodu Lyoko.
W kwietniu 2004 na Ile Seguin zostają wysłane pierwsze buldożery. Zadanie robotników nie jest łatwe, muszą wyburzyć Fabrykę, ale nie pozwolić aby jej fragmenty zanieczyściły Sekwanę. Rozbiórka zaczęła się od doków na dolnym punkcie wyspy, tuż za elektrownią, przesuwając się głębiej w wyspę niszcząc dachy i kolumny hal w tradycyjny sposób, i zostawiając ściany na sam koniec, tak aby móc je przewrócić przez ciągnięcie ich na wyspę. Ostatnimi budynkami na Ile Seguin były Grand Building i budynek pracowników wraz z przybudówką, ich wysokość dawała świetny widok na pustkowie które zostało po tej niegdyś tętniącej życiem Fabryce. Było wiele próśb by zostawić te budynki i dać i zrobić z nich muzeum Renault, ale niestety decyzja już zapadła.
Proces wyburzania został świetnie udokumentowany na wielu zdjęciach i filmach, na specjalne wyróżnienie zasługuje tu dokument “Transformations | L’Île Seguin retourne en ville” który skupia się właśnie na tym.
Postępująca rozbiórka, to prawdziwe ostatnie chwile Renault Billancourt.
Jeśli uważnie śledziliście ten artykuł to zorientowaliście się że nic nie powiedziałem o rozbiórce sekcji podziemnych, a to dlatego, że taka w 2004 się po prostu nie odbyła. (Prawie) wszystko, od podziemnego toru testowego i korytarza serwisowego, po laboratorium chemiczne, znajdowały się na wyspie jeszcze przez długi czas. Nie były to jednak jedyne pozostawione fragmenty…
Tylna ściana znajdująca się nad torem testowym w górnym punkcie wyspy. Wyburzona w 2014 razem z torem.
Wejście do Fabryki, aktualnie rozebrane, oczekuje ponownego złożenia.
Dach z hali katedralnej, czyli tej z KLa. Los nieznany, rozpłyną się po 2015, więcej nikt o nim nie wspominał.
Syrena alarmowa, aktualnie stoi w formie pomnika przed Liceum Trapeze.
Fronton “Trapezu” został zachowany i służy teraz jako fronton Lycee du Trapeze
Wcześniej wspomniane podziemne sekcje Ile Seguin już nie istnieją, stopniowo się ich pozbywano od 2014, pewien francuski youtuber odwiedził to co zostało z tych części Fabryki w 2017, tu macie link do jego filmu: “https://youtu.be/Q2zEYdeB4X8”. Wraz z końcem 2018 i początkiem 2019 zostały usunięte ostatnie części podziemi Fabryki.
Część 6: Co dalej? Jak Ile Seguin wygląda dzisiaj?
Na dzień dzisiejszy Ile Seguin wydaje się być bliżej poprawnego zagospodarowania, chociaż ciągle przed nami długa droga zanim wyspa wróci do jakiejkolwiek normalności. Od 2009 możemy odwiedzać prowadzący do niej “Most Renault” i znajdujący się na niej ogród, w którym od 2012 funkcjonuje pawilon opowiadający historię wyspy i fabryki. W 2017 dawne tereny elektrociepłowni, doków i części hal przywitały La Seine Musicale, wielką salę koncertową, na której jako pierwszy zagrał sam Bob Dylan! Trwają też plany zagospodarowania górnego punktu wyspy, i mówi się o czymś w rodzaju centrum kultury i sztuki, albo o hotelu i kinie. Wszystkie aktualne projekty wydają się być skupione na sztuce, a nie na przemyśle, więc raczej już nigdy nic industrialnego nie zobaczymy na Ile Seguin. W pobliżu wyspy do 2025 ma powstać nowa stacja metra, a po zagospodarowaniu górnego punktu ma tam też jeździć autobus i ma tam wrócić to co zostało z wejścia Fabryki.
La Seine Musicale, 2017
Część 7: Layout
Jak sama nazwa wskazuje, tutaj przedstawię uproszczony layout fabryki przy pomocy zdjęć z własnego archiwum.
Zaczynamy na moście Seibert
Fabryka wita nas widokiem na tą przepiękną halę.
Po naszej prawej, stare warsztaty i wejścia na tor testowy:
Po naszej lewej wejścia do Grand building i budynku pracowników, oraz droga do hal:
Hala katedralna jest piękna co nie? Zupełnie jak ta w KLu.
Kiedy pójdziemy dalej przez hale, w końcu trafimy do doków i elektrowni:
Hala oraz doki które przyjmowały materiały i zaopatrzenie
Zdjęcia centrum kontrolnego, oraz owalnego pokoju elektrociepłowni.
To tylko uproszczony layout, było wiele innych miejscówek w Fabryce, ale z tymi punktami orientacyjnymi nie powinniście mieć problemu ze zrozumieniem reszty zdjęć i filmów w archiwum
Pora na porównanie
Część 8: KL a rzeczywistość – co zostało zmienione przy przenoszeniu na mały ekran?
Jedną z najważniejszych kwestii w tym artykule powinno być porównanie Ile Seguin z lore serialu. I mimo tego że większość z was już wyłapała te różnice, to i tak umieszczam tutaj tą sekcję dla osób które dawno KLa nie oglądały.
Zacznijmy od czegoś prostego: Kolor, kształt i wielkość fabryki się nie zgadzają. Ile Seguin ma 11,5 hektara powierzchni, i około kilometra długości, a jej kształt jest jest mocno zaokrąglony, a to co widzimy w serialu nie ma szans osiągać wymiarów i nieregularnego kształtu pierwowzoru. Jest znacznie węższa, krótsza, brakuje jej zaokrąglonych ścian oryginału.
Ale jak daleko sięga kastracja animowanej Fabryki? Po pierwsze Trapeze i Meudon rozpłynęły się w powietrzu, Most Seibert wywalono jak karton po mleku, a bryła obiektu została pozbawiona wszelkich wystających i asymetrycznych części, w tym ikonicznych ścian z planów Laprade’a (chociaż jeśli się przyjrzymy to widać próby zachowania oryginalnego designu), tego co zrobiono z górnym punktem wyspy nawet nie skomentuję. Wnętrze Fabryki zostało wybebeszone tak mocno że łatwiej i krócej będzie napisać co ocalało, a są to hala katedralna, sterownia elektrociepłowni i jej owalny pokój. Fakt zostawienia tego drugiego mnie dziwi, ponieważ reszta budynku została sprowadzona do roli marnej hali.
Te wszystkie cięcia są naprawdę smutne ponieważ animowana fabryka zubożała w ten sposób nie tylko na detalach, ale też na gigantycznym potencjale jaki prawie każdy usunięty fragment dawał.
[R.I.P. Podziemny tor testowy, nawet w serialu cię nie chcieli]
Do tematu różnic między wersją serialową, a prawdziwą, wrócę w drugiej części artykułu która zostanie opublikowana 10.05.2021 r. Poruszę w niej temat budowy obu fabryk w inny i o wiele bardziej szczegółowy sposób. Duży nacisk położę też na wytknięciu, jak bezsensowna jest animowana fabryka.
Część 9: Słowo od autora
Chciałbym tylko powiedzieć że bardzo dziękuję za przeczytanie tego wszystkiego, chciałbym was zaprosić do obejrzenia mojego archiwum ze zdjęciami i filmami z Fabryki: [https://drive.google.com/drive/folders/1V0BOa3cq3s7Wz8H70IqTSMIxGkMrLT_D?usp=sharing], jest to efekt około roku szukania wszystkiego co tylko mogłem znaleść, jest tam masa ciekawego materiału którego nie mogłem tu pokazać. Sama część tekstowa nie ujawnia wszystkiego o fabryce, ale przekazałem tyle ile mogłem, resztę najlepiej będzie pokazać w rekonstrukcji 3D która pojawi się już wkrótce.
Do tego czasu życzę wam wszystkim wesołej 3 rocznicy Centrum Lyoko!